Nééj Mééls Woordeboe:k voltooid
- Details
Het Nééj Mééls Woordeboe:k is klaar. Het bevat ruim 4900 woorden die in de negentiende en twintigste eeuw in het Meijels dialect zeker gebruikt zijn. Daarvan worden er in de omgangstaal ook nu nog steeds veel gehoord. Maar de modernisering van het dagelijks leven, de toename van communicatiemiddelen en een verhoogde mobiliteit hebben geleid tot verminderd dialectgebruik en het verdwijnen van woorden, die in het dagelijkse leven van eerdere generaties volop gebruikt werden.
Er is voor gekozen om naast de woorden uit het Mééls Woordeboe:k uit 1991 een heleboel van die weinig of niet meer gebruikte woorden in het nieuwe woordenboek op te nemen. Ze behoren namelijk tot het cultureel erfgoed dat onder andere in het dialect zijn weerslag heeft gekregen en dat daarin bewaard is gebleven. In dit woordenboek is er dan ook naar gestreefd om het resultaat van de plaatselijke woordgeschiedenis vast te leggen. Ook voor het woordgebruik van nu is daarin volop aandacht. Immers, het heden is er door het verleden. De woorden in de taal zoals wij die nu spreken zijn voortgekomen uit een ontwikkelingsproces van eeuwen.
Met een unieke uitkomst: het Meijels dialect. Dat is heel erg bepaald door de geïsoleerde ligging van Meijel in het Peelgebied. Voor de geschiedenis van het dorp is daarom in het woordenboek ruim aandacht. Datzelfde geldt voor het vastleggen van de vele klanken door middel van de spelling. De regels die daarvoor zijn afgesproken, worden met een aantal voorbeeldwoorden verduidelijkt. Heel bijzonder is de Meijelse mouillering met woorden als husj (huis), titj (tijd) en géétj (geit).
Een uitgebreide toelichting op dit verschijnsel en op het ontstaan ervan is in het boek opgenomen. Ook staan er artikelen in over ‘Opvallende woordgroepen’, ‘Télle in ’t Mééls’ en ‘Meijelse verwarwoorden’. Bovendien wordt er verslag gedaan van onderzoeken naar het dialectgebruik van de schoolkinderen in Meijel. Maar het hart van het boek is de woordenlijst Meijels-Nederlands met bijna 5000 Meijelse woorden en hun verklaringen. Een groot aantal van die woorden is verduidelijkt met voorbeeldzinnen. Om het gebruiksgemak van het woordenboek te vergroten is achterin een woordenlijst Nederlands-Meijels opgenomen. Het boek is geïllustreerd door Wildlife Artist Pieter Verstappen. Hij heeft meer dan tachtig tekeningen voor het boek gemaakt. Jan Daems, Herman Crompvoets en Piet Oomen verzorgden de tekst van het boek.
Het Nééj Mééls Woordeboe:k is in Meijel te koop bij Boekhandel Coolen-Pluijm, Heemkundevereniging Medelo en VVV Peelpunt.
Het kost €19,95. Het ISBN-nummer is 978-90-9031911-7.
Presentatie van ’t Nééj Mééls Woordeboe:k in d’n Binger
- Details
Verslag presentatie van ’t Nééj Mééls Woordeboe:k in d’n Binger 3 november 2019.
Heemkunde Medelo Voorzitter Theu Pouls opent de presentatie:
Mag ik u namens Heemkundevereniging Medelo hartelijk welkom heten op deze boekpresentatie van het “`t Nééj Mééls Woordeboe:k”
Ik wil speciaal welkom heten Pieter Verstappen,Jan Daems, Herman Crompvoets, Piet Oomen en Pieter Verstappen, en zeker ook de leden hier aanwezig van Heemkundevereniging Medelo.
Het was in het voorjaar 2017 dat de Stichting ‘Pròt mér Mééls’ met ons contact opnam om eens te bekijken of het mogelijk was om gezamenlijk een “Nééj Mééls Woordeboe:k” uit te geven. Bij Medelo hoefden we er toen niet lang over na te denken. Immers het eerste Meijelse Woordenboek, samengesteld door Herman Cromvoets dat verscheen in november 1991 met een totaal oplage van 1750 stuks was al geruime tijd uitverkocht, terwijl we nog regelmatig de vraag kregen of het boek nog te koop was?
Vrij snel hierna kwam op initiatief van Heemkundevereniging Medelo en de Stichting “Pròt mér Mééls” een verkennend gesprek tot stand.
Dit eerste gesprek leverde als resultaat op dat iedereen positief stond ten opzichte van het plan om een geheel nieuw woordenboek samen gaan te stellen. Immers het was qua tijd eigenlijk al 5 voor twaalf, want de generatie die alleen maar Meijels praat is bijna uitgestorven.
Hoe dit boek concreet gestalte zou kunnen krijgen en welk aandeel iedere partij daarin zou gaan hebben werd tijdens enkele vervolgbesprekingen duidelijk.
Er werd een werkgroep gevormd die de uitgaven van het nieuwe Meijelse woordenboek mogelijk moesten gaan maken.
Deze werkgroep bestond uit Peter Daniels en Jeroen Schriks namens de stichting Pròt mèr Mééls en Wim Basten en Jo Simons namens heemkundevereniging Medelo.
Voor de inhoudelijke kant van het boek is toen een redactieteam gevormd die bestond uit Jan Daems, Herman Crompvoets en Piet Oomen.
Zij zijn ruim bijna twee jaar bezig geweest om het boek samen te stellen en eens te worden hoe de diverse woorden in het Mééls geschreven moesten worden.
Pieter Verstappen werd vervolgens bereid gevonden om het boek compleet te maken door het te voorzien van unieke tekeningen en illustraties `s.
Stichting Pròt mèr Mééls voorzitter Peter Daniëls deed kort een uitleg hoe het boek tot stand kwam binnen de stichting.
Vanuit de Méélse revue zijn we op zoek gegaan naar personen die ook nu weer ondersteuning konden bieden vanuit hun eigen vakgebieden.
Tekstueel ligt deze professie bij Anoesjka Koopmans en voor de lay out van flyers en posters bij Loes Manders.
Het gedeelte van de social media was in handen van Silvie Geuns met ondersteuning van HenkJan Louman,ook het organiseren van het verspreiden van flyers en posters was in handen van HenkJan.
Het Meijelse bedrijf Loeihard eigendom van Jac Engels verzorgde het digitaliseren van het boek zodat het drukklaar aangeleverd kon worden bij Giel Nijssen.
Door de voorzitter van de stichting werden ook alle sponsoren van harte bedankt voor hun bijdrage.
Na deze korte uitleg werd Wim Daniëls welkom geheten die de uiteindelijk presentatie van ’t Nééj Mééls Woordeboe:k voor zijn rekening nam door de voltallige redactie samen met Pieter Verstappen te interviewen en uiteindelijk het eerste exemplaar aan Jan Daems te overhandigen.
Alle 300 mensen die het boek op voorinschrijving hadden gekocht konden vanaf nu het boek ophalen en laten signeren door de makers van het boek.
We kunnen terug kijken op een zeer geslaagde presentatie van ’t Nééj Mééls Woordeboe:k, dat door Pieter Verstappen voorzien was van meer dan tachtig pentekeningen.
- Details
Omstreeks oktober 2017 gaan Sivie Geuns en Jeroen Schriks via Facebook op zoek naar Méélse woorden. Deze woorden worden door de redactie gefilterd en opgenomen in ’t Nééj Mééls Woordeboe:k.
In juli 2018 wordt de opdracht voor het digitaal druk klaar maken van het woordeboe:k vergeven aan Jac Engels van Loeihard!
Vlnr: Piet Oomen, Herman Crompvoets, Jo Simons, Peter Daniëls, Jeroen Schriks, Jan Daems.
Er wordt voor ingeschreven op ’t Nééj Mééls Woordeboe:k om zeker van één exemplaar te zijn
3 november 2019 Wim Daniëls komt ’t Nééj Mééls Woordeboe:k presenteren en het eerste exemplaar aan Jan Daems overhandigen:
Waarom een Nééj Mééls Woordeboe:k
- Details
In november 1991 verscheen de eerste uitgave van het Mééls Woordeboe:k. Voor het door Herman Crompvoets samengestelde boek bleek heel veel belangstelling te zijn. De eerste 1250 exemplaren waren vrij snel verkocht en daarom kwam al spoedig een tweede druk van het boek uit in een oplage van 500 exemplaren. Ook dit boek is al geruime tijd niet meer verkrijgbaar. Bij de schrijver van het boek en bij de uitgever, heemkundevereniging Medelo, kwam regelmatig de vraag terecht wanneer het woordenboek weer verkrijgbaar zou zijn. Uiteraard werd over die vraag voortdurend nagedacht en ook werd discussie gevoerd over de vraag of een ongewijzigde heruitgave zinvol zou zijn.
In het najaar van 2016 kreeg deze discussie een nieuwe impuls toen de Stichting ‘Pròt mèr Mééls’ een zeer succesvolle revue opvoerde. Ook de Stichting pleitte toen voor de heruitgave van, of voor een nieuw Mééls Woordeboe:k. Deze stichting staat namelijk voor het behoud van de Meijelse taal in woord en geschrift.
Planning
Afgelopen voorjaar kwam op initiatief van Heemkundevereniging Medelo en de Stichting ‘Pròt mèr Mééls’ een verkennend gesprek tot stand. Behalve vertegenwoordigers van beide besturen waren daarbij ook Herman Crompvoets en Jan Daems (met woordenboekinteresse) aanwezig. Dit eerste gesprek leverde als resultaat op dat iedereen positief stond ten opzichte van het plan om een nieuw woordenboek te gaan samenstellen. Hoe dit concreet gestalte zou kunnen krijgen en welk aandeel iedere partij daarin zou gaan hebben werd tijdens enkele vervolgbesprekingen duidelijk.
Inmiddels is het zover dat de planning voor de totstandkoming van een nieuw Mééls Woordeboe:k klaar is. Het is de bedoeling dat dit woordenboek in het najaar van 2019 gepresenteerd gaat worden. Het boek wordt als uitgave een gezamenlijk project van Heemkundevereniging Medelo en de Stichting ‘Pròt mèr Mééls’. Voor de inhoudelijke kant van het boek is een redactie gevormd die bestaat uit Herman Crompvoets, Piet Oomen en Jan Daems. Wat de inhoud van het boek betreft is als uitgangspunt geformuleerd dat alle woorden die in de eerste uitgave van het Mééls Woordeboe:k opgenomen zijn ook in de nieuwe uitgave zullen worden opgenomen.
Maar het nieuwe woordenboek zal behoorlijk uitgebreid gaan worden. In het verleden zijn vaak opmerkingen gemaakt over woorden die niet in het woordenboek staan en die er volgens Meijelse mensen toch zeker in hadden gemoeten. Daarvoor komt nu een nieuwe kans. Ook de opzet van het woordenboek zal gaan veranderen. Het Mééls Woordeboe:k uit 1991 heeft een thematische opzet. Dat houdt in dat woorden gerubriceerd zijn op onderwerp, zoals ‘eten en drinken’, ‘taal en spraak’ en ‘woorden uit de landbouw’. Het opzoeken van woorden is daardoor wel eens lastig, want niet altijd is duidelijk in welke categorie een woord geplaatst is. Dan was opzoeken via een Nederlands register achterin het woordenboek een mogelijke oplossing, maar het kostte wel extra inspanning.
In het nieuwe woordenboek wordt dit probleem opgelost door de woorden in het woordenboek alfabetisch te rangschikken. Dat alfabetiseren gebeurt op basis van de Meijelse woorden. Het Meijelse woord wordt dus als eerste geplaatst en daarachter volgt de verklaring in het Nederlands. Terugzoeken van een Meijels woord vanuit het Nederlands wordt ook mogelijk door een register Nederlands-Meijels dat achterin het woordenboek zal worden opgenomen. Verder komen in het woordenboek toelichtende artikelen over de geschiedenis van Meijel en de invloed daarvan op het Meijels dialect, over kenmerken van het Meijels dialect en over de spelling van het Meijels. Die spelling zal overigens gelijk zijn aan de spelling waarvoor gekozen is in de uitgave van 1991.
Oproep
Zoals hierboven al is aangehaald biedt de totstandkoming van een nieuw woordenboek een nieuwe kans voor het opnemen van woorden die in het Mééls Woordeboe:k van 1991 gemist worden. Heemkundevereniging Medelo en de Stichting ‘Pròt mèr Mééls’ doen een beroep op belangstellenden om een bijdrage aan het woordenboek te leveren door het insturen van woorden die iemand graag opgenomen wil zien worden.
Daartoe worden door ‘Pròt mèr Mééls’ via Facebook korte artikelen gepubliceerd waarin een aantal Meijelse woorden gegeven wordt. Dat zijn woorden die al in het woordenboek uit 1991 staat. Doordat belangstellenden daarop reageren en nieuwe woorden insturen gaat de redactie mogelijk over nog meer Meijelse woorden beschikken die een plaats in het woordenboek kunnen krijgen. Op deze manier kan iedereen die dat wil een actieve bijdrage leveren aan het verder vastleggen van het Mééls dialect.
Hoe het begon
In juni 2017 wordt het idee geboren om samen met Heemkundevereniging Medelo een Nééj Mééls Woordeboe:k te gaan maken met Jan Daems, Herman Crompvoets en Piet Oomen als redactie.